کاسنی
کاسنی، گیاهی علفی است که ارتفاع آن به طور متوسط به یک متر می رسد؛ دارای ریشه های قوی و نسبتاً طویل می باشد. بر روی برگ ها، بریدگی های عمیقی وجود دارد که در قسمت انتهایی شبیه به مثلث می شوند. گل های آبی رنگ بسیار زیبایی دارد. عمر این گیاه با توجه به شرایط زندگی، یک ساله، دوساله یا چند ساله می باشد. کاسنی در نواحی نسبتاً مرطوب، با ارتفاع کم رشد می کند و بومی نواحی اروپا، هندوستان و مصر می باشد. البته گسترش آن در دنیا زیاد است و در نقاط دیگر از جمله آسیا، آفریقا و قسمت هایی از آمریکا هم می روید.
از این گیاه دو گونه کِشتی و چهار تا شش گونه وحشی موجود است. کاسنی انواع مختلفی دارد سه نوع آن معروف است . کاسنی بری که به tansy شهرت دارد در ایران نمی روید . کاسنی زرد که به گل قاصدک شهرت دارد و در طب قدیم ایران به نام ترخشقون نام برده اند در بیشتر نواحی ایران پراکندگی دارد و کاسنی معمولی .
کاسنی، در نقاط مختلف ایران به طور خودرو وجود دارد. قسمت های مورد استفاده ی آن، ریشه و برگ ها ی آن می باشد. البته ممکن است به غیر از برگ ها از سایر قسمت های هوایی گیاه نیز استفاده شود.
ترکیبات مهم:
ریشه ی این گیاه، حاوی حدود 8 درصد پلی ساکاریدی به نام اینولین(INULIN) است. ترکیبات تلخ از جمله لاکتوسین((LAKTUCIN و لاکتوکوپیکرین (LACTUCOPICRIN) ، شیکوریک اسید، فلاونوئیدها، گلوکوزیدها، قندها و تانن ها از دیگر ترکیبات ریشه می باشند. همچنین ریشه ی گیاه، حاوی بسیاری ترکیبات بخار شونده ی معطر است که "استوفنون ((ACETOPHENONE" شاخص ترین آنها می باشد.
- کاسنی با تاثیراتش روی کبد، زمینه دفع صفرا از بدن را فراهم کرده و زردی را می زداید و بار کبد را سبک می کند، به همین دلیل مسکنی تاثیرگذار برای تب محسوب می شود.
کبد عضو سم زدای بدن بوده و بیش از ۵۰۰ کارکرد حیاتی دارد که تفکیک مواد مغذی از مواد زاید، سم زدایی، تجزیه مواد شیمیایی، انهدام میکروب ها، تنظیم هورمون ها، سوخت و ساز چربی ها، پروتئین ها و قندها، دفع اوره و ... از جمله وظایف کبد است. هر چیزی که می خوریم، می آشامیم، تنفس می کنیم یا با پوستمان تماس دارد سرانجام به کبدمان می رسد، بنابراین اگر این عضو دچار اختلال شود، همه بدن را درگیر کرده و عوارض آن به سرعت انتشار پیدا می کند و علائمی چون زردی پوست، خستگی مفرط، التهاب بدن، عطش، چربی خون بالا و... از جمله علائم بروز مشکل در کبد محسوب می شود.
- عرق کاسنی ملین و ادرارآور خوبی بوده و با خروج سموم از بدن التهاب بدن تب های صفراوی، یرقان و زردی ناشی از گرمی را رفع، کیسه صفرا، کلیه و مثانه را از سنگ پاک، التهاب معده را برطرف، اسید کلریدریک معده را تحریک و اشتها را زیاد می کند.
- هرچه این عرق تلخ تر باشد خواص بیشتری داشته و در التیام امراض کبدی موثرتر است.
- عرق کاسنی را سرد می دانند که تاثیراتش در از بین بردن حرارت و التهاب بدن احساس رخوت و سستی، رنگ پریدگی و زردی چهره و خصوصاً تنبلی کبد است و اگر با دقت و مستمر استفاده شود، تاثیراتش قابل مشاهده است.
- در ایران، از گذشته دور تاکنون قسمت های مختلف گیاه کاسنی و عرق آن را به عنوان تصفیه کننده خون و شستشو دهنده کبد، استفاده می کردند. اضافه کردن کاسنی به سرکه انگبین یا همان شربت سکنجبین در ایران امری متداول بوده و مردم از این خوراکی برای کاهو خوران بعدازظهرها، بهره می بردند.
- ایمنی در برابر بیماری های عفونی از دیگر خواص عرق کاسنی است.
- این عرق سرشار از ویتامین C بوده و نوع وحشی آن فسفر و آهن گیاهی دارد.
- عرق کاسنی با تقویت کبد، رنگ پوست را روشن، بیماری های مزمن پوستی به خصوص اگزما را التیام، رسوبات ادراری و جوش های ناشی از گرمی غذاها را رفع می کند.
- بهترین دارو برای افزایش نیروی جنسی است. به دلیل آن که این عرق روی کبد اثری نیکو دارد این عضو می تواند به تنظیم هورمون ها پرداخته و در افزایش قدرت باروری نطفه و تنظیم و تقسیم کروموزوم های نر و ماده تاثیرگذار باشد.
- کاسنی مسکن عطش و حرارت درونی است. بر اساس طب سنتی، گیاه کاسنی دارای خواص تب بر می باشد.
- بهره گیری از عرق کاسنی برای طراوت و شادابی پوست و رهایی از جوش صورت، موثر است.
- کارشناسان عرق کاسنی را در تصفیه خون موثر دانسته و نوشیدن یک فنجان در یک لیوان آب سرد صبح و شب موثر می دانند.
- تمامی قسمت های کاسنی اعم از ریشه و برگ مصرف دارویی دارند و مصرف دم کرده برگ و یا ریشه کاسنی به مقدار یک فنجان قبل از هر وعده غذایی اثر تقویتی بر معده داشته و اشتها را زیاد می کند.
- غرغره آب کاسنی با فلوس برای درد گلو، ورم و سوزش گلو مفید است. فرمول مذکور برای درمان ورم حلق (لارنژیت) و تورم مفصلی نافع است.
- مصرف تخم کاسنی، کمی با حالت تهوع همراه است که باید در آن سکنجبین اضافه کنید.
- عرق کاسنی که از گیاه تازه کاسنی گرفته شده باشد برای خنکی به کار می رود.
- برگ های کاسنی دارای املاح پتاس است و جوشانده آن برای تصفیه خون، تقویت معده و اعضا به کار می رود.
- کاسنی انواع مختلف دارد که ریشه و برگ های آن در پزشکی، در بهبود تب ها، یرقان (زردی) و انسداد مجاری صفراوی مفید است.
- تمام قسمت های کاسنی مخصوصاً ریشه و برگ آن، محرک صفراست و به عمل هضم کمک می کند و اثر آن در نارسایی های کبدی، قولنج های کبدی و ناراحتی های صفراوی بارز است.
- برگ کاسنی، ریشه گیاه کاسنی بهترین تصفیه کننده خون، عرق آن خنک کننده بدن و برگ آن محرک صفرا و مقوی اعصاب است.همچنین التهابات معده را رفع می کند.
- ریشه کاسنی با افزایش جریان زردآب، به بدن کمک می کند تا مواد غذایی و مایعات موجود در بدن بهتر هضم شوند.
- پماد تهیه شده از برگ های له شده آن برای درمان التهاب و ورم چشم استفاده می شود.
- کاسنی در پیش گیری از پوکی استخوان، سرطان روده و سینه موثر است.
- مخلوطی از آب کاسنی، هویج، کرفس و جعفری، غذایی مغذی برای اعصاب، چشم و سیستم عضلانی به حساب می آید.
- این گیاه که خاصیت طبیعی رونده دارد، با یبوست حاد مقابله می کند.
- آب کاسنی همراه با کرفس و جعفری خاصیت تقویت کنندگی دارد و برای بیماران کم خون بسیار مفید است.
- مصرف پودر ریشه خشک آن همراه با عسل برای درمان برونشیت حاد مفید است.
- مصرف خوراکی کاسنی سردرد را برطرف می کند در حالی که مصرف موضعی آن به عنوان کمپرس، التهاب ایجاد شده بر اثر آرتروز را کاهش می دهد.
- ریشه کاسنی خلط آور است.
- ریشه کاسنی ورم و التهاب لثه را از بین می برد.
- اثر میکروب کشی آن از آنتی بیوتیک ها بیشتر است.
- کاسنی برای رفع بیماری زردی و یرقان توصیه می شود.
- کاسنی از ابتلا به قولنج پیش گیری می کند.
- عرق کاسنی خنک است و گرمای کبد را رفع می کند. برگ های کاسنی دارای املاح پتاس و ویتامین C است که پتاس موجود در آن باعث تصفیه خون، تقویت معده شده و ویتامین C آن باعث حفظ جوانی و شادابی پوست را در پی دارد.
ریشه، ساقه و برگ گیاه کاسنی
این گیاه در پزشکی اهمیت بسیاری داشته است به طوری که ابن سینا در مورد گیاه کاسنی و خواص آن رساله ای نوشته است. ابن سینا، پزشک بزرگ مسلمان در مورد گیاه کاسنی و خواص آن گفته است:
- کاسنی بازکننده است و سموم کبد را دفع می کند.
- کاسنی در درمان التهابات معده و پاک کردن مجاری ادراری مۆثر است.
- مالیدن آب کاسنی به محل های خارش بدن بسیار مفید است.
- غرغره آب کاسنی گلودرد و تورم مفصلی را از بین می برد.
- اگر آب پخته کاسنی را با سکنجبین میل کنید بهترین داروی تب های طولانی و مداوم است.
- ریشه کاسنی در باز کردن و روان شدن اخلاط بسیار مۆثر است.
- ریشه کاسنی، مجاری گوارشی را پاک می کند و بهترین تصفیه کننده خون است.
- ریشه کاسنی در از بین بردن ورم احشا خیلی مۆثر است.
- ریشه کاسنی بهترین دارو برای آب آوردن شکم است و در نفخ و تحلیل مواد بسیار نافع است.
- ریشه کاسنی بهترین دارو برای درمان نفخ است و برای تقویت معده، زیاد کردن ادرار و رفع درد مفاصل و یرقان مفید است و مشکلات صفراوی را بر طرف می کند.
- کاسنی در ازدیاد نطفه موثر است و برای زیبایی چهره کودک تازه متولد مفید است.
- انسان را از ابتلا به قولنج محفوظ نگه می دارد و توان و نیروهای بدنی را تجدید می کند.
- این گیاه در ضعف اعصاب، ضعف چشم و فشار خون مفید است.
- قلب، کلیه و کبد را فعال و با نشاط می کند.
- کاسنی رحم را به وظیفه طبیعی خود وا می دارد.
- برگ آن دارای مقداری ویتامین C است لذا در حفظ جوانی مۆثر است.
